سنجش و تراکم استخوان

در واقع سنجش تراکم استخوان نوعی معاینه است که با استفاده از آن می توان بیماری هایی مانند پوکی استخوان را تشخیص داد. در این معاینه از دوز بسیار پایینی از اشعه یونیزه به همراه اشعه ایکس برای تهیه تصاویر از قسمت هایی مانند ستون فقرات، لگن و زانو، استفاده می شود. این تصاویر درارزیابی خطراتی که سلامتی استخوانی بیمار را تهدید می کند، بسیار کاربردی هستند. در این مقاله قصد داریم با بهره گیری از دانش متخصصین بهترین مرکز پزشکی هسته ای در تهران، مرکز پزشکی هسته ای سارا سنجش تراکم استخوان را بررسی کنیم. سنجش تراکم استخوان یا «دانسیتومتری استخوان» نام روشی است که با استفاده از آن می توان سفتی، سختی و درجه محکم بودن استخوان های بدن را تعیین کرد.
نحوه انجام سنجش تراکم استخوان
در آزمایش تراکم استخوان برای تصویربرداری از استخوان ها از اشعه ایکس استفاده می شود. به این صورت که مقداری از این اشعه توسط استخوان بدن جذب شده و باقی آن از استخوان عبور می کند. سپس میزان اشعه جذب شده و عبور داده شده مورد بررسی قرار می گیرد. در صورتی که اشعه بیشتری جذب استخوان شده باشد، به این معنا است که تراکم استخوانی بیشتری وجود دارد و هرچه اشعه بیشتری عبور کرده باشد، به معنای وجود خلل و فرج بیشتری استخوان است. نحوه انجام تست تراکم استخوان به گونه ای است که ابتلا بیمار روی تخت مخصوص دراز می کشد. سپس دستگاه انجام تست روی قسمت مورد نظر از بدن او تنظیم می شود. در ادامه اشعه ایکس به استخوان او تابیده می شود و میزان اشعه ها توسط کامپیوتر ثبت می شود. برای دستیابی به نتیجه دقیق تر، بهتر است بیمار در طول تصویربرداری چند باری جابجا شود. معمولا از این آزمایش برای بررسی مهره های کمر، استخوان لگن، مفاصل ران ها و قسمت هایی که دچار شکستگی شده اند استفاده می شود.
 از رایج ترین کاربردهای تست تراکم استخوان می توان به موارد زیر اشاره نمود:

استفاده طولانی مدت از داروی کورتون

ایجاد شکستگی در استخوان ها به دلیل ضربه و تصادف

یائسگی زودرس در بانوان

بروز آمنوره (قطع شدن قاعدگی)

پیش از یائسگی

قوز ایجاد شده روی کمر

کمبود وزن شدید به همراه BMI پایین تر از 19

وجود بیماری های مرتبط با استخوان مانند آرتروز، روماتیسم، پوکی استخوان و …

در صورت بروز هر کدام از مشکلات مرتبط با استخوان ها علائمی نیز مشاهده می شود، که نشان دهنده شروع مشکلات استخوانی است. اما متاسفانه در صورت بروز پوکی استخوان، فرد هیچ علائمی را مشاهده نخواهد کرد. به همین دلیل تنها روش تشخیص این بیماری انجام آزمایش تراکم استخوان می باشد. به همین دلیل در صورتی که فرد مشکوک به این بیماری باشد، برای تشخیص دقیق تر نیاز به انجام این تست می باشد.
اقدامات لازم پیش از انجام تست تراکم استخوان عبارتند از:

از مصرف مکمل ها و مواد غذایی غنی از کلسیم به مدت 24 ساعت پیش از  آزمایش اجتناب نمایید.

به هیچ عنوان از یک هفته قبل از تست تراکم استخوان سی تی اسکن هایی که نیاز به رنگ کنتراست دارند، انجام ندهید. زیرا این رنگ ها ممکن است در نتیجه تست اختلال ایجاد نمایند.

در صورت استفاده از هرگونه داروی خاص، پیش از انجام تست آن را به پزشک اطلاع دهید.

از همراه داشتن سکه و اشیاء فلزی هنگام انجام تست خودداری نمایید.

در صورتی که مشکوک به بارداری هستید، بهتر است پیش از انجام تست به پزشک خود اطلاع دهید.

هنگام انجام تست بهتر است از لباس های گشاد و راحت و فاقد دکمه، زیپ و قسمت های فلزی استفاده نمایید.

بهتر است شب قبل از انجام آزمایش حمام کنید.